اثر پرتوماوراء بنفش روی پارامترهای زیستی شب پره هندی plodia) interpunctella) و بیدآرد (ephestia kuehniella)

شب پره هندی plodia interpunctella (hübner) و بیدآرد ephestia kuehniella zeller از آفات مهم انباری با دامنه میزبانی و گسترش جغرافیایی وسیع می باشند. زیست شناسی آزمایشگاهی، پارامترهای جدول زندگی، جدول تولید مثل و رشد جمعیت تخم های یک، دو و سه روزه این دو آفت در دوزهای 5/0، 1، 5/1، 2، 4، 8، 16، 24، 32 و 40 دقیقه پرتو ماوراء بنفش در شرایط طبیعی اتاق در دمای 5±25 درجه سلسیوس و دوره نوری 10 ساعت روشنایی و 14ساعت تاریکی، بدون کنترل رطوبت مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد همه ی دوزهای مورد آزمایش، میزان تفریخ تخم را در هر دو آفت کاهش می دهند. در هر سه گروه سنی زمان پرتو دهی با میزان تفریخ تخم نسبت عکس داشت، از طرفی در هر دوز با افزایش سن، از 1 تا 3 روزه میزان تفریخ کاهش یافت. در شب پره هندی درصد تفریخ تخم های یک روزه، در دوزهای 5/0 تا 8 دقیقه از 33/71% به 67/0%، در تخم های دو روزه در دوزهای 5/0 تا 4 دقیقه از 35% به 67/1% و در تخم های سه روزه در دوزهای 5/0 تا 2 دقیقه از 67/31% به 67/1% رسید. درصد تفریخ تخم های یک روزه بیدآرد در دوزهای 5/0 تا 16 دقیقه از 83/70% به 5/2%، در تخم-های دو روزه در دوزهای 5/0 تا 2 دقیقه از 83/55% 83/5% و در تخم های سه روزه در دوزهای 5/0 تا 1 دقیقه از 33/18% به 10% کاهش یافت. در دوزهای بالاتر مرگ و میر صد در صد دیده شد. بیشترین طول دوره ی رشد مراحل نابالغ ماده های شب پره هندی و بیدآرد در دوز 5/0 دقیقه به ترتیب در تخم های سه روزه و دو روزه ثبت گردید ( به ترتیب معادل 34/74 و 00/71 روز). دوزهای مختلف اشعه uvc به طور معنی داری پارامترهای تولیدمثل و رشد جمعیت شب پره هندی و بیدآرد را در هر یک از گروه های سنی و همچنین بین سنین مختلف تحت تأثیر قرار دادند. کمترین مقدار نرخ خالص بارآوری تخم های پرتوتابی شده یک، دو و سه روزه شب پره هندی در بالاترین دوز یعنی 5/1 دقیقه به دست آمد (به ترتیب معادل 72/11، 63/0 و 021/0). کمترین مقدار این پارامتر برای تخم های یک و دو روزه بیدآرد نیز در دوز 5/1 و برای تخم های سه روزه در دوز 1 دقیقه دیده شد (به ترتیب 34/0، 41/0 و 18/0). کمترین مقدار نرخ ذاتی افزایش جمعیت تخم های پرتوتابی شده یک، دو و سه روزه شب پره هندی در بالاترین دوز یعنی 5/1 دقیقه به دست آمد (به ترتیب معادل 0308/0، 0079/0 و 0159/0). کمترین مقدار این پارامتر برای تخم های یک و دو روزه بیدآرد نیز در دوز 5/1 و تخم های سه روزه در دوز 1 دقیقه دیده شد (به ترتیب 037/0، 004/0 و 006/0). تحقیق حاضر نشان می دهد که می توان از اشعه ماوراء بنفش در کنترل آفات انباری به عنوان یک روش ایمن و بدون اثرات مخرب زیست محیطی استفاده کرد.